Los serviesgoed
PZH:
roomstel met spuitdecor
Leen Muller
ca. 1929
Het theeservies is uniek in zijn soort, maar bruikbaar is hij nauwelijks. Het deksel van bijvoorbeeld de theepot zit niet recht boven de standring waardoor je bij gebruik geneigd bent hem verkeerd neer te zetten (met alle risico’s van dien). Dit feit zou kunnen verklaren waarom veel van de bewaarde theepotten en roomstellen beschadigd zijn en de deksels doorgaans ontbreken.

Van dit desondanks erg leuke theeservies was de vraag wie de ontwerper is geweest: Leen Muller of Hendrik Jansen van Galen? Wij kozen voor de laatste omdat Jansen van Galen al eerder cartoon-achtige modellen had gepresenteerd en zelfs een theeservies met kogelronde buik.

In de voorbereidingen voor de Leen Muller monografie nam Bert-Jan Baas, een van de auteurs, een kijkje in het tot nu toe veronachtzaamde archief van het Instituut voor Sier- en Nijverheidskunsten, na W.O.II ondergebracht in het Stedelijk Museum te Amsterdam.
Dit is het eerste en vooralsnog enige bewijs dat Muller de ontwerper van het bolronde servies zou zijn. Helaas weten we niet waarop degene die de sticker invulde zich baseerde. Leen Muller zal niet zelf bij de foto betrokken zijn geweest, want het servies is incompleet. Op de afbeelding ontbreken de deksels van het roomstel en daarmee zou hij als maker nooit akkoord zijn gegaan.

Evengoed, er is nu in ieder geval iets teruggevonden dan neigt naar een historisch document waarop we de toeschrijving kunnen baseren. Zolang er niks boven tafel komt dat dit tegenspreekt voegen we het servies dus toe aan Leen Mullers kunstzinnige nalatenschap.
Muller-theeservies-cartoon
Muller-roomstel
btn vooruit
btn home
achteruit
Vermu-Ivory
Tot zijn verbazing trof Baas daar 74 foto's met plateel van Leen Muller. Omdat zich daartussen een foto bevindt van het cartoon-servies wordt dit nu aan hem toegeschreven. Maar helemaal zeker is dat niet. In tegenstelling tot de andere foto's is deze niet aangeleverd door Leen Muller zelf, maar afkomstig van de Rijksdienst Beeldende Kunst. Toch: achterop is een sticker geplakt met de 'credits' van de afgebeelde objecten en daar wordt als de kunstenaar L. J. Muller genoemd.


Voor de volledigheid zij vermeldt dat Muller naast de bovenstaande serviezen Muller ook veel los serviesgoed heeft ontworpen, bedoeld om afzonderlijk of in combinatie met andere objecten te worden verkocht. Het verscheen daartoe in meerdere glazuuruitvoeringen en met uiteenlopende decors. Onderstaand roomstel is daarvan een voorbeeld.

 

achterkant foto uit archief ISN
met dank aan het
Stedelijk Museum Amsterdam
achterkant
Voor dit artikel maakten wij dankbaar gebruik van onder andere:
Dennis van den Hoek: ‘Serviezen en serviesdecors – een terugkerend thema’ in Leen Muller en de Plateelbakkerij Zuid-Holland 1898 – 1936, Leiden 2016.
Dank!
'Vermu' in crème (Ivory) met rode, zwarte en gele filets.
foto: Frits Muller





Cartoon-servies
van Leen Muller
circa 1933
foto uit archief ISN
met dank aan het Stedelijk Museum Amsterdam

Muller-logo

Een eclatant succes werd de volgende poging van Muller. Dit servies - nu bekend onder de naam van zijn originele grauwbruine glazuur Vermu - moet omstreeks het jaar 1931 zijn verschenen. De verkoopresultaten waren uitstekend en dat was natuurlijk een stimulans voor de PZH om het assortiment al snel aan te vullen met zeer uiteenlopende uitvoeringen. Vermu bleef in de collectie tot aan de Tweede Wereldoorlog. Daarna was het niet voorbij met het model, maar de productie verplaatste zich naar fabrieken in zowel Tsjecho-Slowakije als in het Duitse Zell am Harmersbach. Het hoe en waarom hiervan is in nevelen gehuld.

Cartoonservies

Het cartoonservies

Al eerder kwam in van Serviezendomein een balrond theeservies ter sprake met het grappige voorkomen van de hoofdjes van stripfiguren. De arrogante theepot, met zijn neus (of snavel) omhoog, het beteuterde suikerpotje met zijn blik omlaag en de roomkan met zijn kordate blik vooruit. De drie dekseltjes zijn te interpreteren als haarlokjes, of zijn het alpinopetjes?

Het serviesgoed van Leen Muller

Pagina drie


 


laatste editie

korte berichten

serviezendomein.nl

archief

register

overzicht serviezen

tijdbalk

ontwerpers

producenten

kent u dit servies?

wij zoeken

een link naar

reacties

home

Hier wordt de inhoud voor id "wrapper" weergegevenAugarten Wien:
theeservies 'Melonen'
1925
Josef Hoffmann
foto courtesy Augarten
Augarten Wien:
theeservies 'Melonen'
1925
Josef Hoffmann
foto courtesy Augarten