Mesdag en Plateelfabriek Rozenburg
Mesdag was sinds 1885 een van de trouwste klanten van Rozenburg. Hij kocht er niet alleen, maar liet er ook keramische plateau’s maken naar voorbeeld van zijn schilderijen. Als de fabriek rond 1887 in zwaar weer verkeert en een fondsenwervingsactie start, schieten vele kunstliefhebbers haar te hulp. Mesdag tast uitzonderlijk diep in zijn beurs en schaft zich aandelen aan voor het destijds enorme bedrag van 3000 gulden. De relatie tussen de schilder en de plateelfabriek was meer dan hecht.
'Leve mijnheer van Houten!' 1874
collectie Rijksmuseum Amsterdam
foto uit De Mesdag Collectie
Een foto aan de wand
Het graf waarin Hendrik Willem Mesdag sinds 10 juli 1915 naast zijn vrouw Sientje ligt begraven, werd 15 jaar na de dood van de kunstschilder heropend. Familie, vrienden, vertegenwoordigers van het Koninklijk Huis en vele kopstukken uit Haagse kringen, waren wederom in galarijtuigen naar begraafplaats Oud Eik en Duinen gereden, dit maal om de kist bij te zetten van Samuel van Houten. Van Houten, politicus en oud-minister van Binnenlandse Zaken, en Sientje Mesdag-Van Houten waren broer en zus.
Afgelopen donderdag 7 maart bezocht ik ‘Mesdag & Colenbrander. Gedeelde fascinatie voor keramiek’, een nieuwe tentoonstelling in De Mesdag Collectie in Den Haag. Het gedeelde graf drong zich daar in mijn gedachten op door een foto die groot op een van de tentoonstellingswanden is aangebracht.
Afgebeeld staat een druk bevolkt schilderatelier van Plateelfabriek Rozenburg. Op de voorste rij zitten jonge knapen, kinderen nog, aandachtig te penselen. Blijkbaar was kinderarbeid bij Rozenburg niet ongewoon.
Kobalt
Toegangsbord van de
Sphinxpassage in Maastricht
kinderen in sweatshops
Bedoeld of niet bedoeld, de foto voegt iets waardevols toe aan de tentoonstelling. Hij vertelt iets over de context van dit prachtige Rozenburg plateel waarmee toen en nu de elite zijn vitrines vulde en dwingt daarmee tot bezinning. Was het goed dat deze kinderen daar een centje konden verdienen of was het grof onrecht? Waarschijnlijk beide, al zien wij ze liever in de schoolbanken. Maar, laten we wel wezen, ook anno nu werken wereldwijd miljoenen kinderen in sweatshops om onze
hebbedingetjes te maken.
Mochten de discussies over de Rozenburgkinderen in huize Mesdag hoog zijn opgelopen,
ze hebben het Van Houten niet belet om z’n laatste rustplaats bij zijn zwager en
zus te kiezen.
De eerste wet
Mesdag moet op de hoogte zijn geweest van de kinderarbeid. Dit onderwerp kan gevoelig hebben gelegen in de familie, want het was juist zijn zwager Samuel van Houten die in 1874 het initiatief nam voor de eerste wet om kinderarbeid in fabrieken tegen te gaan. Gold het plateelschilderen niet als fabriekswerk? Of lijken de kinderen op de foto jonger dan ze daadwerkelijk waren? Vanaf je 12e had je ondanks Van Houtens wetje sowieso geen bescherming meer. De enorme armoe in de arbeidersgezinnen maakte dat onhaalbaar.
Mesdag en Colenbrander. Gedeelde fascinatie voor keramiek
Maart 2019