Aa
Daarmee is niet het laatste woord gezegd over de Arnhemsche Fayencefabriek. Klaas Vet heeft namelijk sinds zijn vertrek niet stil gezeten. Hij begint een eigen fabriekje onder de naam Gelria. De crisis doet dit initiatief in 1932 de das om. Zeven jaar later neemt Vet de boedel van het failliete aardewerkbedrijf ‘De Hoop’ over. Hij stookt de ovens op en hangt – waarschijnlijk met een grijns - een uithangbord aan de gevel: Arnhemsche Fayencefabriek. Zo keert de naam weerom. Hulde voor Klaas’ ondernemingszin, maar de oorlog snijdt hem de pas af. De handel zakt in en In 1942 moet de firma sluiten. Een laatste poging van Vet daarna om samen met zijn zoon een onderneming op te starten lijdt vrijwel direct schipbreuk. In 1943 is hij overleden.
tegeltableau, geschilderd door W.P. Hartgring in 1932
foto en collectie: Nederlands Tegelmuseum, Otterlo
Een nieuw probleem doet zich voor. Haar grondstoffen betrekt de fabriek voornamelijk uit Engeland. In 1917 wordt de Engelse export stop gezet. De fabriek ziet zich genoodzaakt haar grondstoffen elders te zoeken. Ook moeten er nieuwe procédés voor de klei en de glazuren worden ontwikkeld. Alles lukt, al durft men het niet aan de nieuwe materialen ook voor gebruiksaardewerk te benutten. Dat zou de goede naam van de fabriek schade kunnen berokkenen.
ont: Klaas Vet,
decor: Waterjuffer,
collectie: Steenaert
art deco theeservies
circa 1930
Crisisjaren
De crisis van de jaren dertig wordt de fabriek fataal. Eerst moeten de dure plateelschilders het veld ruimen. De fabriek kiest noodgedwongen voor goedkopere uitvoeringen in gespoten glazuur en druipglazuur. Op het laatst gaan ze zelfs over op koudlak om een ovengang te besparen. Het mag allemaal niet baten. In 1934 stopt de productie en gaat de fabriek ter ziele.
Capaciteit omhoog
1914, de Eerste Wereldoorlog breekt uit. De internationale handel stort grotendeels in. Ook de binnenlandse vraag loopt aanvankelijk sterk terug, maar deze weet zich snel te herstellen. Zelfs terwijl in 1916 de buitenlandse handel geheel wordt stopgezet schrijft de fabriek uitstekende cijfers. In 1918 is de omzet ruim verdubbeld ten opzichte van het jaar voor de oorlog. De directie wil het ijzer smeden als het heet is en besluit te investeren in een flinke uitbreiding. De productiecapaciteit wordt verhoogd met een factor 2,5.
Het hoogtepunt voorbij
De succesjaren voor de Arnhemsche Fayencefabriek liggen in de jaren twintig. Maar de prijs van het succes is hoog. In 1924, tijdens een van zijn vele handelsreizen, laat Jacob het leven. De toedracht van zijn overlijden is nooit opgehelderd, maar zijn lijk werd in London in de Thames gevonden. Zijn opvolger als zakelijk directeur werd ir. Henri van Hoorn. Tussen Henri en Klaas Vet wil het niet boteren. Al snel loopt de spanning tussen beiden zo hoog op dat Klaas in 1926 de deur wordt gewezen.
A.F. theeservies 131,
ontwerper: Klaas Vet,
foto en collectie: Benno Steenaert
foto en collectie:
Benno Steenaert
Internationaal netwerk
Aangemoedigd door het succes wil de fabriek haar afzetgebied verder uitbreiden. Men gaat voortvarend te werk en binnen enkele jaren wordt een handelsnetwerk opgebouwd met vertakkingen die reiken over alle continenten. Op strategische plekken als Parijs, Londen, Kopenhagen, New York en Sydney stationeert de Arnhemsche Fayencefabriek vaste vertegenwoordigers. Bovendien is Jacob - als volleerde handelsreiziger - geregeld in het buitenland te vinden.
Arnhemsche Fayencefabriek
pagina 3