Oren
Wanneer we de oren van de theepotten vergelijken dan komt de rechter variant overtuigender over. Het ronde gat in de linker oogt een beetje wezensvreemd en het verder vrij massieve oor komt nogal lomp over. Of het handig is in gebruik valt te bewijfelen.
De handgreep van de rechter versie komt geslaagder over. Door de grotere opening voor de vingers is de theepot beter op te pakken en bovendien oogt dit oor fraaier. We veronderstellen daarom dat de rechter variant een modificatie van de linker is.
theeservies 'P' met decor 110
Henri van Lerven
Deksels
Qua deksel lijkt juist de linker versie het te winnen. Deze past beter bij de vorm van de pot. De halfronde grepen op de rechter variant komen daar wezensvreemd over.
Heel opmerkelijk is dat de rechter deksels in vorm overeenkomen met die van theeservies P. Zijn het wel de originele deksels van dit theeserviesje of is het een samengeraapt ensemble? Heeft Van Lerven het bijeen gesprokkeld voor een vriendin die een theeset nodig had?
De kans dat het deksel met de halfronde knop ooit voor het theepotje is ontworpen is lijkt klein. Dan had de greep waarschijnlijk een hoekige vorm gekregen, net als de bovenkant van het oor (zie foto boven).
De etalagefoto toont omontstotelijk aan dat het daar afgebeelde servies niet tot de allerlaatste modellen van RAM heeft behoord. De foto dateert immers al uit 1932. Misschien was het model dus zelfs al vóór Q en R verschenen waarmee het M, N of O zou kunnen zijn. In de verkoopkrant van 1934 komt het model niet voor. Over eerdere verkoopkranten beschikken we niet.
Ook was het etalage-servies geen demo-model want het werd immers bij de Bijenkorf te koop aangeboden. Het was dus in productie en ongetwijfeld zullen er nog exemplaren van boven tafel komen. Maar hoe zit het nu met het serviesje dat Van Lerven weggaf? Was dat wél een demo-model en zo ja, was het ouder of jonger dan de etalage-variant? Kunnen we op basis van de verschillen tussen de 2 serviesjes herleiden welk van de twee aan de ander vooraf ging? Het is allicht mogelijk een poging te doen. Laten we de belangrijkste verschillen eens nader bezien.
Wie het weet mag het zeggen. De kopjes in de Bijenkorf-etalage lijken een vergissing. Waarom een theekopje ontwerpen met een golvende wand terwijl de rest van het set rechte wanden heeft? De variant met de rechte wand is mooier, past er veel beter bij en heeft een streepje voor in de verkiezing van het definitieve model.
Alles samengevat lijkt het meest voor de hand liggend dat het theeservies in de Bijenkorf-etalage de eerste versie was en het set in de Collectie Serviezendomein een latere. Daarbij zij aangetekend dat de deksels van dit laatste set er misschien origineel niet bij hoorden.
Verschillen
Het belang van deze foto wordt duidelijker als we een detail uitvergroten. Tevoorschijn komt een theeserviesje dat veel verwantschap vertoont met het door Van Lerven geschonken servies.
Evengoed zijn er ook veel verschillen. De deksels van de
thee- en suikerpot in de etalage hebben een verdiepte
knop. De wanden van de theekopjes hebben een sierlijk
golfje en het handvat van de theepot heeft een kleine
ronde opening.
Advertentie voor 'R'
in Algemeen Handelsblad van 8 november 1933
met dank aan Dennis van den Hoek
thee
Raadsels
Een servies dat ons voor raadsels plaatst is het hierboven afgebeelde. Sinds ongeveer een jaar maakt het deel van de Collectie Serviezendomein uit. Degene die het overdroeg vertelde dat het ooit door Henri van Lerven aan een familielid cadeau was gedaan. Deze informatie gevoegd bij het feit dat we het serviesje nooit eerder hadden gezien, deed ons vermoeden dat het een demo-model van een van de allerlaatste ontwerpen van Van Lerven voor RAM moest zijn geweest.
De digitalisering van allerlei archieven heeft een vlucht aangenomen. Zo kon het gebeuren dat Dennis van den Hoek al browsend stoot op een serie foto's van kerstetalages van de Bijenkorf uit de jaren 30. Het is een etalage uit 1932 waarop zijn oog was gevallen.
Plateelbakkerij RAM
pagina 10