decoratie: Sam Schellink
foto en collectie: David Aardewerk
vaas met vier handgrepen
decoratie Sam Schellink (1904)
foto: Proportio Divina, Arnhem
Met groot vertoon wordt op 1 juni 1899 in de Haagsche Kunstkring de eerste serie eierschaalporselein gepresenteerd. Een journalist van het Algemeen Handelsblad schrijft:
[…] ‘Nu was het oogenblik genaderd, waarop […] het gordijn weggeschoven werd en het nieuwe product in al zijn gedistingeerde fijnheid en teerheid tegen een fond van grijsblauw pluche uitkomende ons toelachte en lokte. Wij zagen een verzameling voorwerpen: schotels, koffie- en theeserviezen, vazen, pullen en borden, van het zuiverste en onberispelijkste melkwit, versierd met gestileerde chrysanthemums, tulpen en andere bloemen. Bewonderend en vol verrukking traden we nader en overtuigden ons, dat de fijne zelfstandigheid der pâte in doorschijnendheid en lichtheid met de beroemde voorgangers in Japan, Saksen en Frankrijk mag wedijveren. Welk een rijkdom van kleur gepaard aan een smaakvolle versiering.’
Voor bovenstaand artikel hebben wij dankbaar gebruik gemaakt van onder andere:
Yvonne Brentjens: Rozenburg, plateel uit Haagse kringen (1883 – 1917), Zwolle, 2008.
Arno Weltens: Theo Colenbrander (1841 – 1930), Zwolle, 2014.
Marjan Boot: Rozenburg 1883-1917, geschiedenis van een Haagse fabriek, Zeist, 1983.
Kok is zich goed bewust van de internationale ontwikkelingen op het gebied van porselein en het gebruik van onderglazuren. Hij denkt dat Rozenburg hierbij aan moet haken en begint in het diepste geheim te experimenteren. Uit het buitenland laat hij nieuwe grondstoffen komen en hij bouwt ovens die een hogere temperatuur mogelijk maken. Met vallen en opstaan lukt het om de gewenste resultaten te behalen.
Nu ze eenmaal in staat zijn om porselein te maken moeten er ook nieuwe modellen worden ontworpen. Via zijn contacten plukt Kok een jonge knaap van de Haarlemse kunstnijverheidsschool: P. Ritter. Het vroegste product van Rozenburg dat zweemt naar eierschaalporselein is een koffiekan die hoogst waarschijnlijk door Ritter is ontworpen. Hoewel Kok zal blijven uitdragen dat hijzelf de enige ontwerper is van al het eierschaalporselein, lijkt het erop dat Ritter op de achtergrond zijn aandeel heeft geleverd.
decoratie: R. Hartgring (1902)
foto: Proportio Divina
foto Gemeentearchief Den Haag
Schellink en Hartgring
Als in 1895 ontdekt wordt dat zakelijk directeur Vosmaer de verleiding niet had kunnen weerstaan zichzelf al te rijkelijk te belonen, wordt deze ontslagen. Van dat moment af is Jurriaan Kok de enige directeur van Rozenburg. Met succes. Het aantal medewerkers verdubbelt naar 100, waarvan 60 schilders. De nieuwe modellen van de fabriek doen het goed zowel in de pers als bij de consument en ook de nieuwe beschilderingen met onderwerpen als insecten, reptielen, vogels en vissen, slaan aan. Nu beroemde plateelschilders als Sam Schellink en W.P. Hartgring zijn aan het werk.
(
Art Nouveau theeservies van eierschaalporselein, geschenk van de Haagse Porcelein en Aardewerkfabriek Rozenburg aan koningin Wilhelmina en prins Hendrik bij hun huwelijk in 1901.
collectie: Paleis Het Loo, Apeldoorn,
bruikleen van de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau, Den Haag
Theebus,
decoratie S. Schellink
(1899)
montage van foto's Proportio Divina
Vosmaears koerswijziging maakt het aantrekken van iemand met artistiek inzicht noodzakelijk. In het bedrijf valt in dit kader de naam van Jurriaan Kok. Hij is als architect van de nieuwbouw een goede bekende en had met succes door hem ontworpen tegels voor lambriseringen bij Rozenburg laten produceren. Voorjaar 1894 krijgt Kok een aanstelling als esthetisch adviseur. Dat mag klinken als een bureaufunctie, maar niets is minder waar. Kok bemoeit zich met allerlei technische zaken en maakt al snel zelf een aantal nieuwe ontwerpen. Zijn werkijver valt zo goed binnen het bedrijf dat hij binnen enkele maanden een aanstelling krijgt als esthetisch directeur.
Rozenburg (tot circa 1914)
pagina 3