fotograaf onbekend
Servies Five O’Clock, ontwerp Marguerite Wildenhain-Friedlaender, uitgevoerd door N.V. De Sphinx v/h Petrus Regout & Co., 1937, collectie Stedelijk Museum Amsterdam.
foto met dank aan Quittenbaum.de
serviesdelen 'Hallesches Form' 1929-1932,
foto & collectie Museum Boijmans van Beuningen
Het prachtige serviesgoed dat Friedlaender in Halle had ontworpen opende Maastrichtse deuren voor haar. Ze ontwerpt twee varianten op het servies dat ze in Duitsland voor de Berlijnse Staatliche Porzellanmanufaktuur (pag 197) en bood deze aan De Sphinx aan. Eén ervan wordt in productie genomen en verschijnt in 1937 onder de naam Five o’clock op de markt cat afb pag 230) . Op de wereldtentoonstelling in Parijs van dat jaar wordt het bekroond met een ‘Grand Prix’.
Bij Het Kruikje werden ook keramisten opgeleid. Dirk Hubers was er een van.
In 1940, net aan 2 maanden voordat de Duitsers hier binnenvielen, wijkt Friedlaender uit naar de Verenigde Staten. Wildenhain wordt vooralsnog niet tot Amerika toegelaten. Hij duikt onder in Amsterdam en kiest er later voor om officieel naar deze stad te verhuizen. Aan de Kerkstraat opent hij een kleine versie van ‘Het Kruikje’ en gaat les geven als vervangend docent aan het Instituut voor Kunstonderwijs. In 1942 wordt hij opgeroepen voor de Wehrmacht, maar hoeft er niet het land voor uit. Als hij in ’45 daadwekelijk aan de strijd moet gaan deelnemen duikt hij opnieuw onder. Dankzij zijn vrouw kan hij in ’47 alsnog naar de Verenigde Staten vertrekken.
Marguerite Friedlaender was een leerling van het eerste uur. Ze had in Weimar een pamflet van de nieuwe opleiding gelezen en begreep meteen dat ze in het Bauhaus op haar plaats zou zijn. Gropius met zijn vernieuwende ideeën over kunst en toegepaste kunst inspireerde haar. Terwijl ze al opleidingen achter de rug had voor tekenen, houtsnijden en kon pottenbakken, begon ze van voren af aan. Na de Vorkurs koos ze voor de keramische opleiding.
Pottenbakkerij Het Kruikje,
Marguerite Friedlaender en haar man Hanz Wildenhain dragen aardewerk naar buiten
fotograaf onbekend,
bron Rja Pasterik
In 1933 wordt de joodse Frielaender van haar post verdreven waarop zij en Wildenhain besluiten om Duitsland te verlaten. Ze kiezen voor Nederland en nemen in Putten een kunstaardewerkfabriekje over die ze Het Kruikje noemen. In Het Kruikje borduurden produceerden ze handgedraaid gebruiksaardewerk, veelal ongedecoreerd en uitgevoerd in gedekte glazuurtinten. Hierbij borduurden zij voort op wat ze eerder in Duitsland maakten. Hun activiteiten werden door consument en collega’s met belangstelling gevolgd. Ze bouwden voortvarend aan naamsbekendheid en presenteerden daartoe hun gebruiksaardewerk op menige tentoonstelling en bij trendy winkels als Metz in Amsterdam.
Ook bij Het Kruikje maakten Margeurite en Franz serviesgoed.
de juiste capaciteiten
Marcks grijpt de overstap naar Burg Giebichenstein aan om zijn oude vak van beeldhouwer weer op te pakken. Wanneer de aanstelling van hoofd van de keramiekwerkplaats vrijkomt weet Friedlaender deze in de wacht te slepen. Ze blijkt er de juiste capaciteiten voor te hebben. Het atelier wordt omgevormd tot een goed geoliede productiewerkplaats. Ze raakt geïnteresseerd in de toepassing van porselein en verlaat Halle een tijdje om stage te lopen aan de Staatliche Porzellanmanufaktur in Berlijn. Haar nieuwe passie neemt ze mee terug. Ze leert haar leerlingen gietmodellen voor porselein maken en al snel brandt er een porseleinoven op de Burg. In 1929 verschijnen de eerste delen van haar servies Hallesche Form, met voorop het koffieservies. Achtereenvolgens ontwerpt ze daarna in 1931 Hermes, een horecaservies voor de luchthaven Halle-Leipzig en een eetservies met de toepasselijke naam Burg Giebichenstein.
Voorjaarseditie 2019
Bauhaus, pagina 4