tegelbakkerij De Twee Romeinen, Amsterdam, aardewerk.
Keramiekmuseum Princessehof (bruikleen Amsterdam Museum)
Faience
Dan hijst in 1602 de Verenigde Oostindische Compagnie haar zeilen en brengt scheepsladingen vol blauw-wit porselein van China naar Amsterdam. Er wordt om gevochten. Het even edel als exotisch keramiek sprak enorm tot de verbeelding. Onze keramisten keken er beduusd naar en begrepen dat er aan hun aardewerk wel iets te verbeteren viel. Ze begonnen te experimenteren met de klei en met het glazuur waarbij de kennis uit het zuiden goud waard bleek. Al evenaarden ze de Chinese voorbeelden niet, ze bereikten toch klinkende resultaten. Nederlandse faience was geboren. Waarmee de opmars van Delfts blauw kon beginnen.
Lees verder over 'Made in Holland':
Het succes van Maastrichts aardewerk
Delfts blauw: van imitatie tot wereldmerk
In de zeventiende eeuw werd het Delfts blauw zowel in Nederland als ver over onze grenzen gewaardeerd. Het pad naar dit Hollandse succes was evenwel een eeuw eerder in Antwerpen begonnen toen de Italiaan Guido di Savino daar in 1507 een majolicabakkerij opende. Zijn kennis van de techniek van het tinglazuur stelde hem in staat om verfijnde plavuizen te maken die hun weg vonden naar de rijkere kloosters en paleizen. Di Savino was niet de enige majolicabakker die naar de Zuidelijke Nederlanden was getrokken. Als door de Tachtigjarige Oorlog dit gebied economisch in verval raakt, zoekt een aantal van hen het nog wat hoger op en komt in het huidige Nederland terecht, ondermeer in Haarlem, Delft en Utrecht.
tekening van Johann Carl Schultz, 1863
afbeelding uit catalogus 'Made in Holland'
De Metaale Pot, Delft,
gemerkt LVE (Lambertus van Eenhoorn), aardewerk.
Rijksmuseum Twenthe, Enschede (bruikleen Oudheidkamer ‘Riessen’, Rijssen).
Bloemenhouder met deksel, 1685-1690,
De Metaale Pot, Delft,
gemerkt LC (Lambertus Cleffius), aardewerk. Keramiekmuseum Princessehof (bruikleen Ottema-Kingma Stichting,
mede dankzij de Vereninging Rembrandt)
Foto: Erik & Petra Hesmerg
Daniël vecht het vonnis over Susanna aan, 1606, Hans Bernaert Vierleger, Haarlem, aardewerk. Keramiekmuseum Princessehof (bruikleen Stichting Van Achterbergh-Domhof).
Foto: Erik & Petra Hesmerg
Oostzee
Een van de grote successen van de Nederlandse scheepvaart was de handel in graan. Het klimaat maakte ook toen een verandering door waardoor import van landen rond de Oostzee cruciaal werd en zeer winstgevend. De in de Nederlanden geloste schepen voeren niet leeg terug maar namen onder meer Delfts aardewerk mee. Een stad als Gdansk werd een belangrijke afnemer en nog altijd kom je daar volop Delfst blauwe tegelwanden, sier- en gebruiksgoed tegen.
Statussymbool
Een flinke schaalvergroting maakt het Delfts blauw als in 1644 de Ming-dynastie ten einde komt. Er breekt in China een burgeroorlog uit die de overzeese porseleinhandel stil legt. De Europese elite kan het Delftse alternatief ook best waarderen en schakelt er zonder veel tranen op over. Wanneer Stadhouder Willem III met de Mary Stuart trouwt, begint de Engelse prinses een collectie Delfts aardewerk bijeen te brengen en als het echtpaar in 1688 de Engelse troon bestijgt wordt Delfts blauw ook in Engeland tot statussymbool.
Made in Holland
pagina 2