Begin jaren dertig. De familie Necchi uit Pavia was steenrijk geworden met de industriële productie van naaimachines en strijkijzers. Zusjes Gigina en Nedda voelden zich in het provinciestadje niet op hun plaats en besloten – samen met Campiglio, de echtgenoot van een van hen - een villa te laten bouwen in Milaan. Ze hadden smaak en lef en schrokken er niet voor terug een architect in te huren die als zeer vernieuwend bekend stond. Waar de beau monde van Milaan genoot van hun neo-klassieke paleisjes daar zette deze Piero Portaluppi een hypermoderne villa neer in art deco-stijl.
Een bijkeuken nog geheel in art deco stijl
in de Villa Necchi Campiglio in Milaan.
Slopershamer
Direct na de val van de zogenaamde Republiek van Salò op 25 april 1945 werd de woning ingenomen door het Engelsen en vervolgens – eveneens voor korte tijd - door het Nederlands Consulaat. In 1946 konden de gezusters Necchi naar hun villa terug. Was het voorheen hun trots geweest, de fascisten en de oorlog hadden het huis bezoedeld. Een grote schoonmaak alleen volstond niet: een groot deel van het interieur moest op de schop. De slopershamer werd voortvarend gehanteerd en zo werd een stijlvol monument dat de oorlog had doorstaan alsnog toegetakeld.
Bombardementen
Om extra indruk te maken lieten de toekomstige bewoners rond hun huis een royaal park aanleggen compleet met verwarmd zwembad, garage en tennisbaan. In 1935 was de woning gereed en al snel wist Tout-Milaan de weg naar de Necchi’s te vinden. Het feest duurde tot de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog de zusjes en hun ene echtgenoot uit Milaan verdreven. In 1943 werd de villa door de fascisten geconfisceerd.
Dan zet opnieuw een verwoestende oorlog de wereld op zijn kop. Wat vóór de Tweede Wereldoorlog als het hoogtepunt van esthetiek werd beschouwd, bezag men nadien met argusogen. Niet geheel ten onrechte misschien, want de vormkenmerken van de art deco werden met regelmaat misbruikt voor de kolossale bouwwerken waarmee fascistische regimes hun vermeende dominantie uitdrukten over het kleine, nietige individu. Als voorbeeld moge het Centraal Station in Milaan gelden, een naargeestig monstrum dat nu vooral dient om te leren hoe het niet moet.
Het is wonderlijk hoe de grote oorlogen van de twintigste eeuw scherpe koerswijzigingen in het design hebben ingeleid. Allereerst maakte de Eerste Wereldoorlog resoluut een einde aan de Jugendstil. De sierlijke florale lijnen waren besmet. Na alle verschrikkingen wilde niemand meer herinnerd worden aan een stijl die aan de oude orde gerelateerd kon worden. De nieuwe vormgeving werd soberder, gebaseerd op geometrische basisvormen. Zo ontstond de art deco die haar hoogtepunt beleefde in de jaren dertig .
Villa Necchi Campiglio,
bezoek aan een art deco-palazzo in Milaan