ontwerp: Michel de Klerk (1914 - 1921)
Slotaccoord
Helaas is De Klerk jong gestorven. In 1923 overleefde hij een longontsteking niet. De anderen werkten nog een tijdje door in hun gezamenlijke stijl, maar de inspiratiebron was verdwenen. Het gebouw voor De Bijenkorf in Den Haag van 1926 wordt gezien als het grote slotaccoord van de beweging. Daarna ebt zij snel uit de architectuur en de toegepaste kunst weg.
Lees verder over het servies van de Amsterdamse School:
ontwerp Michel de Klerk
in Stedelijk Museum Amsterdam
In veel van De Klerks vormen en versieringen ging een boodschap schuil. Zo tekende hij een klok in de vorm van een slak op schaatsen, misschien als waarschuwing dat de tijd sneller verglijdt dan je denkt. Vinkjes op de deur van een telefooncel moesten je er op wijzen dat er meegeluisterd kan worden. Niet altijd is duidelijk wat De Klerk heeft willen uitdrukken, maar dat hij wilde uitdagen tot nadenken en bewustwording, dat is zonneklaar.
Michel de Klerk
Michel de Klerk (1884 – 1923) stond te boek als een in zichzelfde gekeerde jongen. Gelijktijdig was hij een niet aflatende bron van creativiteit waar zijn collega’s zich aan laafden. Zonder afspraken in die richting zagen allen hem als hun voorman. Zijn inspiratie vond De Klerk in de meest uiteenlopende culturen. Hij schroomde niet alles door elkaar heen te gebruiken en zo zien wij in zijn geesteskinderen onder meer Noorse, aziatische en afrikaanse invloeden terug.
obscure klokken van de Amsterdamse School in het
Stedelijk Museum
schoorsteen van
Het Schip ?
'Het Schip'
Speels zijn hun woningcomplexen onmiskenbaar, maar soms ook een beetje gedrongen. Net zo klein als de raampjes zijn de woonruimtes erachter. De meeste woningen waren dan ook niet bedoeld voor de kapitaalkrachtige elite, maar juist voor het volk. Twee zeer tot de verbeelding sprekende complexen als De Dageraad en Het Schip kwamen tot stand dankzij vooruitstrevende, socialistisch georiënteerde, verenigingen voor volkshuisvesting.
De achterliggende gedachte van zulke arbeidsintensieve en dus dure woningbouw was dat deze op de bewoners een positieve invloed zou uitoefenen. Het was een investering in de toekomst. Verbetering van de woonomgeving werd ingezet als middel om het volk te verheffen; van gajus uit de achterbuurt tot mondig proletariaat. De directe aanraking met kunst en cultuur zou helpen het wonder te verrichten, naast de opvoedende leiding van de toezichthouders. Denk overigens maar niet dat je zomaar in zo een bijzondere woning mocht intrekken. Er werd verwacht dat je zelf actief aan je 'verheffing' meewerkte. Weg uit de kroeg, op naar de discussiezalen en daarna thuis ín je zetel met een speciaal voor jou uitgekozen boek.
Hun vormgeving heeft nogal eens een mysterieuze uitstraling. Ruimtes en objecten die bedoeld lijken als lokatie of attribuut voor een exotische rite. Veel decoraties hebben dan ook een diepere betekenis, zijn symbolen aangebracht met de intentie om te beschermen tegen onheil en oorlog. Op zich niets nieuws - vroeger werd daarvoor een kruisje aangebracht - en zeker begrijpelijk in een tijd die gebukt ging onder de Eerste Wereldoorlog. Andere symbolen moesten bijvoorbeeld de geestelijke vooruitgang bespoedigen en dat brengt ons bij het ideaal van de volksverheffing.
Amsterdamse School
pagina 2