N.V. Keramische Industrie Fris
servies 'Marijke',
Emile Truijen,
collectie Museum Boijmans van Beuningen,
gezien tijdens
'Bauhaus - Nederland'
In het TextielMuseum in Tilburg staat van 25 mei t/m 3 november 2019 de tentoonstelling Bauhaus& | Modern textiel in Nederland, waarin ongetwijfeld een belangrijke plaats is weggelegd voor Kitty van der Mijll Dekker. Als er één persoon genoemd moet worden die de ideeën van het Bauhaus heeft overgedragen aan Nederland dan is het Van der Mijll Dekker. Ze deed dat in woord en daad. Ze gaf tientallen jaren les aan het instituut dat wij nu als de Gerrit Rietveld Academie kennen. Bijna geen huishouden in Nederland waar haar venieuwende dessins niet aanwezig waren, verwerkt in onder andere gordijnen, tafelkleden en theedoeken.
van theedoeken naar een ontwerp van
Kitty vander Mijll Dekker
Plateelbakkerij Zuid-Holland
theeservies 9000
Hendrik Jansen van Galen,
collectie Serviezendomein.
theeset van zilvertin,
Theo Hooft naar Chris van der Hoef,
ca 1930
Voor dit artikel maakte ik dankbaar gebruik van onder andere:
Ute Ackermann: Das Bauhaus isst, Leipzig 2008.
Mienke Simon Thomas e.a.: Nederland <-> Bauhaus, pioniers van een nieuwe wereld, catalogus bij
de gelijknamige expositie in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, Brugge 2019.
Nederlandse navolging
De vormgevingsidealen van Bauhaus werden hier in vooruitstrevende kringen van meet af aan gevolgd, maar met de komst van de voor de nazi’s uitgeweken docenten en leerlingen raakte de invloed in een versnelling. Er werden ontwerpbureau’s op Bauhaus-leest werden opgericht, en de Bauhausler grepen iedere kans aan om het gedachtegoed te presenteren. Architect en vormgever Emile Truijen volgde bijvoorbeeld een avondcursus bij de Nederlandse ontwerper en binnenhuisarchitect Cor Alons. Paul Citroen, voormalig Bauhaus-docent, gaf daar een lezing en zelfs Gropius kwam over om de cursisten zijn visie toe te lichten.
'Nederland <-> Bauhaus, pioniers van een nieuwe wereld'
in Museum Boijmans van Beuningen
Het feit dat het honderd jaar geleden is dat Bauhaus werd opgericht, wordt internationaal gevierd met vele tentoonstellingen. Twee Nederlandse voorbeelden:
In museum Boijmans van Beuningen loopt tot en met 26 mei 2019 de overrompelende expositie 'Nederland <-> Bauhaus, pioniers van een nieuwe wereld'.
resonantie
In hoeverre nu het Nederlandse serviesgoed is beïnvloed door Bauhaus, is moeilijk te zeggen. We weten dat er al vroeg een uitwisseling was tussen Nederlandse kunstenaars en het Bauhaus (Theo van Doesburg met name), ook weten we dat nadat de nationaalsocialisten in Duitsland de touwtjes in handen kregen, meerdere Bauhausler naar Nederland kwamen ( Margueritte Friedlaender en Franz Wildenhain. Ze hadden veel succes met hun werk en leidden nieuwe keramisten. Er was invloed via de media, de beroepsverenigingen en ongetwijfeld zullen vele keramisten beurzen of tentoonstellingen bezocht hebben waar Bauhaus keramiek of metaalwerk te zien was.
Zeker heeft het Bauhaus bijgedragen aan een klimaat waarin keramisten op zoek konden naar een vernieuwende vormgeving ten bate van de esthetiek én als middel om het leven van een ieder te verbeteren. Door industriële productie kwamen deze objecten dichter binnen handbereik van de minder gefortuneerden. Een paar voorbeelden van Nederlandse serviezen waarin de Bauhaus- vormgeving lijkt te resoneren zijn het theeservies 9000 van Hendrik Jansen van Galen en het theeset van Theo Hooft voor Gero.
Voorjaarseditie 2019
Bauhaus, pagina 6