Drie van de vijf
De ideeën nemen een vaste vorm aan en worden gepresenteerd. Blijkbaar vallen ze in goede aarde. De gemeente komt met een royale subsidie over de brug en ook een aantal fondsen is bereid financieel bij te dragen. In totaal is het project begroot op € 120.000, maar deze som krijgen ze niet bijeen. Van de toch nog respectabele € 80.000 wordt uiteindelijk een deel van de plannen gerealiseerd: drie van de vijf geplande tableaus. De makers gaan gezamenlijk aan de slag. Zoveel mensen zoveel zinnen; het zal niet altijd eenvoudig zijn geweest. Op 13 mei 2012 wordt Lof der keramiek door burgemeester Aleid Wolfsen onhuld.
De Vier Paddestoelen
Vier voormalige medewerkers van St. Lukas vormden in 1920 samen Pottenbakkerij De Vier Paddestoelen. Ze gingen aan de slag in een deel van de oude fabriek. Twee van de vier oprichters hielden het binnen een jaar voor gezien. De twee overigen, Jan van Ham en Cees van Muyen, zetten door. Ze laten de firma inschrijven bij de Kamer van Koophandel als N.V. Pottenbakkerij De Vier Paddestoelen. Ook tussen Van Ham en Van Muyen komt het tot onenigheid. Van Ham zet het bedrijf alleen voort, tot 1934 aan de Utrechtse Strosteeg, dan verhuist de firma uit de binnenstad. In 1941 neemt Kees van Morsel De Vier Paddestoelen over. De Duitsers leggen kort daarop beslag op het fabriekje en verplaatsen het naar Elst. Tot 1951 maakt De Vier Paddestoelen sieraardewerk.
Is het werk geslaagd? Als project zeker. Geweldig hoe een buurtinitiatief een groep kunstenaars bijeen heeft gebracht die zich gezamenlijk door een historisch gegeven uit hun stad laten inspireren.
Nu maar hopen dat de overbuurman blij is met het resultaat. Zou hij inspraak hebben gehad? Uitwissen als een schoolbord kan hij het kunstwerk in ieder geval niet.
Inzoomen
Wat het eerst opvalt aan ‘Lof der zotheid’ is het speels-chaotische karakter. Van een afstandje roepen de tableaus door hun kleuren en vormen de associatie op met kinderziekenhuizen of kleuterscholen: wandversieringen bedoeld om de benauwde kleuter gerust te stellen. Kom je wat dichterbij dan waan je je op de middelbare school waar het schoolbord vol staat met een residu van lesuren biologie, literatuur en handvaardigheid. Pas wanneer je inzoomt op de details geeft het werk zijn echte kwaliteit prijs. Onderdelen als de grote vazen zijn schitterend van vorm en kleur.
In 1909 werd N.V. Kunstaardewerkfabriek St. Lukas opgericht door A.S. van Enthoven en G.J.D. Offermans. Offermans had samengewerkt met Chris Lannooy en bij de firma Haga in Purmerend leerde hij de lastige techniek van de zogenaamde lusterglazuren. Aan deze glazuren die door metaaldeeltjes een glanzend en iriserend effect hadden dankte St. Lukas een groot deel van haar roem.
Door allerlei misère als de dood van Offermans en de stagnerende handel rond W.O.I ging St. Lukas in 1923 failliet. Er kwam een doorstart, maar in 1933 werden de deuren - inmiddels in Maarssen - definitief gesloten.
Uitnodiging
Een aantal in de Utrechtse binnenstad actieve keramisten krijgt de uitnodiging om een ontwerp te maken. Al snel is er een heel collectief bij betrokken. Kees Achterberg gaat aan de slag samen met Tsjerk Holtrop, Gert de Rijk en grafisch ontwerper Anna Smits.
In 2009 komt Gert de Rijk te overlijden. Twee van zijn partners uit het keramische samenwerkingsverband Z4, Anco en Henk van der Haar, raken bij het project betrokken. Nog iemand komt het collectief versterken: ‘stadsdichter’ Ingmar Heytze (zijn grootvader werkte bij St. Lukas).
De Utrechtse binnenstad is een kunstwerk rijker. Een keramische ode aan twee pottenbakkerijen die ooit in hartje stad waren gevestigd: Kunstkeramiekfabriek St. Lukas en De vier Paddestoelen
In 2003 is een bewoner van de Utrechtse Strosteeg finaal uitgekeken op de blinde muur tegenover zijn pand. Hij spoort zijn buurtgenoot Taco van Wisselingh aan om een passend plan te bedenken. Taco treedt in overleg met kunsthistorica Susan Weide en zij weet te achterhalen dat globaal waar nu de blinde muur staat vroeger St. Lukas en later De Vier Paddestoelen was gevestigd. Het idee om de muur te voorzien van een kunstwerk in de vorm van keramiektableaus is snel geboren.
nieuwe keramiektableaus in Utrecht