Edmond Bellefroid,
ca. 1933
col. Marian Hankel
thee- en suikerpot 'Gloria',
circa 1934, ontwerper onbekend
Ook in Maastricht deed de industrialisatie van zich spreken. Petrus Regout, een telg van een oud geslacht van pijpenmakers en keramiekhandelaars kocht zijn eerste stoommachine in 1834. Hij liet die neerzetten in zijn fabriekje in het centrum van de stad. De machine heeft de toekomst, moet hij gedacht hebben want al snel opende hij ook fabriekjes voor onder andere spijkers, wapens en gas, en bovendien een glasblazerij. Hij werd daarmee de eerste grootindustrieel van Nederland.
Vooral de fabriek voor aardewerk toonde zich zeer rendabel en de firma Petrus Regout groeide uit tot een van de belangrijkste aardewerkfabrieken ter wereld.
Société Céramique:
Lampetstel 'Leiden', decor 460
collectie Marian Hankel
Een goed voorbeeld doet goed volgen. Twee stadsgenoten van Regout dachten in 1851 een graantje van het succes mee te pikken en ze richtten de onderneming Société Céramique op, speciaal voor de productie van huishoudelijk aardewerk. Het lukt ze nog ook. De competitie tussen de twee fabrieken was fel, maar misschien juist daardoor wisten beide zich telkens te vernieuwen en zo in de markt te blijven.
Marian Hankel leidt haar gasten rond door de Havezate
Mosa en De Sphinx
Petrus Regout had niet het eeuwige leven. Hij overlijdt in 1878 waarna zijn vier zonen samen het bedrijf voortzetten. Vier kapiteins op een schip, dat is vragen om narigheid. En inderdaad, binnen vijf jaar gaan de broers op de vuist waarna een van hen zijn biezen pakt. Onder de rook van het familiebedrijf opent hij een eigen porseleinfabriek, eerst onder de naam Louis Regout, later omgedoopt tot MOSA. De overgebleven broers gaan verder onder de naam Petrus Regout totdat zij in 1899 hun firma omdopen tot De Sphinx.
Drie enorme keramische fabrieken in één stad. De Sphinx, Mosa en Société Céramique. Hun producten werden in grote oplages in binnen- en vooral ook in het buitenland afgezet. Samen hadden ze op het toppunt van hun succes - in 1913 - ruim 6000 man personeel in dienst.
Het begin van de negentiende eeuw; iedere plaats van enige omvang had zijn eigen pottenbakkerijen. Zo was het van oudsher. Net zo als er overal gesponnen werd, geweven, gesmeed en brood gebakken. Maar aan al die pottenbakkerijtjes zou snel een einde komen. Een van oorsprong Engelse innovatie, de stoommachine, was aan haar opmars begonnen en veranderde de wereld in korte tijd ingrijpend. We spreken van de industriële revolutie. Het grote voordeel ervan was dat de groeiende bevolking bediend kon worden en dat allerhande producten machinaal goedkoper werden vervaardigd en zo voor veel meer mensen bereikbaar kwamen. Maar, er kleefden ook immense nadelen aan de industrialisatie. Eén ervan was dat de vakkundige ambachtsman zijn broodwinning kwijt raakte en alleen nog als arbeider voor een mager loontje aan de slag kon in de fabriek.
servies 'Distel' van Regout (1889),
collectie Marian Hankel
Serviezendomein was aanwezig bij de opening van de expositie van Marian Hankels collectie Maastrichts aardewerk. Beter nog, we mochten de tentoonstelling in de Havezate Mensinge openen! Reden om trots te zijn want het is een prachtige tentoonstelling met vele hoogtepunten uit de Maastrichtse aardewerkindustrie. Marians verzameling is indrukwekkend en komt in de sfeervolle kamers van de Havezate uitstekend tot haar recht.
Ter gelegenheid van de opening vertelde Wim Trompert, initiatiefnemer van serviezendomein, iets over de achtergrond van al dit mooie Maastrichtse erfgoed.
Expositie Maastrichts aardewerk in
havezate Mensinge in Roden (Drenthe)